สมุนไพรเป็นภูมิปัญญาในด้านสุขภาพที่สืบทอดมาแต่โบราณ ซึ่งปัจจุบันก็ได้มีการนำมาศึกษาวิจัยเพิ่มเติมและพัฒนาต่อยอด ทั้งโดยภาครัฐและเอกชน อย่างเช่น เอินเวย์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยต่างๆ เป็นต้น เพื่อให้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น สำหรับใครที่ยังไม่แน่ใจว่าสมุนไพรคืออะไร และมีข้อดีข้อเสียอะไรบ้าง ก็สามารถมาดูกันที่นี่ได้เลย

สมุนไพรคืออะไร

สมุนไพร คือผลิตผลจากธรรมชาติที่ใช้เป็นยา ซึ่งก็ไม่ใช่เฉพาะจากพืชเท่านั้น แต่ยังหมายรวมถึงผลิตผลที่มาจากสัตว์และแร่ธาตุต่างๆ ด้วย

เมื่อเอาสมุนไพรตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปมาผสมรวมกัน ก็จะเรียกว่าเป็นตำรับยา ซึ่งในศาสตร์การแพทย์แผนโบราณ อย่างเช่น แพทย์แผนไทยและแพทย์แผนจีน ก็จะมีตำรับยาสมุนไพรที่ใช้ในการรักษาและบรรเทาโรคต่างๆ เป็นจำนวนมากเลยทีเดียว

ตัวอย่างตำรับยาสมุนไพรไทยที่ขึ้นชื่อก็อย่างเช่น ยากษัยเส้น ยากำลังราชสีห์ ยาแก้กล่อน ยากลากเหล็ก ยาแก้กำเดา ยาแก้ตับทรุด ยาแก้ลมกษัย ยาตรีผลา ยาธาตุบรรจบ ยาไพสาลี ยามหาวาโย ยาห้าราก ยาอินทจร เป็นต้น

ข้อดีของสมุนไพร

สมุนไพรก็จะมีข้อดีต่างๆ มากมายดังนี้

1. มาจากธรรมชาติ ไม่มีสารเคมีสังเคราะห์
2. มีประวัติการใช้มาอย่างยาวนาน ส่งต่อกันมาระหว่างรุ่นสู่รุ่น
3. สมุนไพรหลายชนิดจะใช้เป็นอาหารได้ ทำให้ง่ายต่อการนำมาใช้ดูแลสุขภาพในชีวิตประจำวัน
4. หาง่าย เนื่องจากสมุนไพรมักจะมาจากพืชในท้องถิ่นนั้นๆ

ข้อเสียของสมุนไพร

สำหรับข้อเสียของสมุนไพรนั้น ก็จะมีรายละเอียดดังนี้

1. ขาดงานวิจัยรองรับ เนื่องจากสมุนไพรมักจะอิงตามศาสตร์ความรู้สมัยก่อนเป็นหลัก
2. อาจมีผลขัดกับยาแผนปัจจุบันได้หากใช้ร่วมกัน ทางที่ดีก็ควรปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้
3. แม้จะมาจากธรรมชาติ แต่ก็อาจมีความเป็นพิษได้ การใช้ต้องใช้อย่างมีความรู้
4. สมุนไพรบางชนิดอาจหายาก เนื่องด้วยสภาพอากาศและความนิยมในการเพาะปลูกที่เปลี่ยนไป

ใช้ยาสมุนไพรต้องมี อย.

สิ่งสำคัญที่ทุกคนควรรู้ก็คือการใช้ยาสมุนไพรในไทยนั้น ควรเลือกเฉพาะยาที่ขึ้นทะเบียนกับทาง อย. (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา) อย่างถูกต้องเท่านั้น เพื่อช่วยป้องกันปัญหายาปลอม ยาเถื่อน ยาไม่ได้มาตรฐาน ยาที่มีสารอันตราย (อย่างเช่น สารสเตียรอยด์) ซึ่งยาเหล่านี้หากเผลอใช้ไป ก็อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้

รู้ข้อมูลสมุนไพรกันแบบนี้แล้ว ใครที่สนใจอยากเริ่มลองใช้สมุนไพรก็ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ ทั้งนี้ ก็เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพของเรานั่นเอง